De wekker gaat behoorlijk wat vroeger dan op een werkdag. Het is ijskoud, hoewel het hoogzomer is. Met andere slaapdronken alpinisten trek je midden in de nacht je gletsjeruitrusting aan en klauter je met stijve gewrichten over steile paden en losse stenen. Je wordt omgeven door kou en duisternis en het enige wat je ziet is wat wordt beschenen door de lichtstraal van je hoofdlamp. Maar het vroege opstaan is de moeite waard. Voor de ochtendschemering in absolute stilte al op pad. Onder de maan en de Melkweg, die worden omkaderd door pikzwarte bergtoppen, bij de opkomende zon steeds helderder licht, helderdere lucht, de hemel, de wolken in alle kleuren en sferen waarnemen. In de flonkerende zon over de ijsstroom van de gletsjer en de smalle bergkammen met spierwitte eeuwige sneeuw lopen – het zijn onbetaalbare ervaringen!
Hoogtetochten worden niet voor niets de koningsdiscipline van het bergbeklimmen genoemd. Dat de tocht de hoogte in gaat, blijkt al uit het woord. Gletsjerbeklimmingen en toptochten met sneeuw, ijs en gecombineerd terrein in het hooggebergte worden beschouwd als 'klassieke hoogtetochten’. Op een tocht op grote hoogte wachten je gletsjerovergangen, passages met ijsflanken en smalle bergkammen met eeuwige sneeuw, maar ook rotspassages.
Voor je eigen veiligheid en om ervoor te zorgen dat je weet hoe je je moet beschermen tegen de gevaren in de hoge bergen, heeft de Duitse Alpenvereniging 10 aanbevelingen voor hoogtetochten uitgegeven, die Alix von Melle uit het LOWA PRO TEAM hier uitlegt. De praktische basis leer je tijdens rots- en ijscursussen, de nodige ervaring doe je het beste stap voor stap op.
Controleer de omstandigheden
Het terugtrekken van gletsjers, ablatie (smelten van de sneeuw- en ijsbedekking) en het stijgen van de nulgradengrens door klimaatverandering verhogen het risico op vallende rotsen en spleten. Daarom moet je bijtijds op weg gaan en voortdurend het weer en het terrein controleren – en je route daaraan aanpassen.
Voortdurende oriëntatie
Op terrein zonder paden, op gletsjers en bij sterk verminderd zicht kan het moeilijk zijn om je te oriënteren. Daarom is het belangrijk dat je kunt omgaan met kaart, hoogtemeter, kompas en GPS. Bij twijfel is het beter om op tijd om te keren.
Doeltreffende uitrusting
Pas je uitrusting aan het doel aan en zorg dat je rugzak licht is! Touw en helm beschermen je tegen vallen en vallende stenen, stijgijzers en ijsbijl geven steun. Vergeet je zonnebescherming niet – zowel een crème als een gletsjerbril. Voor noodgevallen: verbandtrommel, bivakzak, mobiele telefoon en hoofdlamp. We hebben wat tips voor je paklijst verzameld.
Rugzak met regenhoes
Je kunt het beste een rugzak van 35–45 liter gebruiken.
Telescopische stokken, helm en bergschoenen
Zorgt dat je bergschoenen stijgijzervast zijn. Zorg in ieder geval dat je antislip-stijgijzers hebt.
Zonnebescherming
Pak in ieder geval een crème met een hoge beschermingsfactor, een gletsjerbril en een zonnehoed in.
Eten en drinken
Neem een drinkfles met 1–3 liter water mee. En in ieder geval ook energierepen en een lunchpakket.
Klassieke uitrusting
Neem een hoofdlamp, een heupgordel en een geïmpregneerd touw mee.
Klimuitrusting
Belangrijk zijn natuurlijk verschillende karabiners, slinges en klemmen.
Je kunt het beste minstens 3 Safelock HMS schroefkarabiners meenemen. Daarbij twee normale karabiners, een bandslinge van 1,20 m en een bandslinge van 0,6 m. Daarnaast 6 mm prusiktouw of statisch touw (1×1 m + 2×2,4 m) of een stijgklem (bijv. Tibloc, MiniTraxion) voor redding in een spleet.
IJsuitrusting
Neem ook een ijspikkel, ijsschroeven (afhankelijk van de tocht) en Expressen en mobiele zekering mee.
Kleding
Je kunt het beste functioneel ondergoed inpakken, evenals een extra shirt, functionele sokken, een trui of fleece jack, een klimbroek van softshell, een waterdichte overbroek, een waterdicht hardshell jack, een isolerend jack (Primaloft of dons), lichte en warme vingerhandschoenen, gamaschen, en ook een muts, hoofdband en sjaal.
Noodpakket
Zorg ervoor dat je mobiele telefoon volledig opgeladen is en dat je alle noodnummers of een noodgevallen-app geïnstalleerd hebt. Je moet ook een bivakzak bij je hebben (voor elke 2 deelnemers) en een verbandtrommel met onder andere een reddingsdeken.
Overnachtingsuitrusting
Als je van plan bent te overnachten, kun je het beste ook een huttenslaapzak, wasspullen en schone kleren meenemen.
Overig
Wat verder niet mag ontbreken is contant geld, een pinpas, een AV-ID, een gids van het gebied of een beschrijving van de tocht, een kaart, een kompas, een hoogtemeter en een GPS-apparaat.
Hoogtetochten leiden naar grote hoogten en vergen veel uithoudingsvermogen! Je hart, bloedsomloop, spieren en gewrichten worden intensief belast, dus je moet gezond zijn en jezelf realistisch inschatten. Vermijd tijdsdruk en kies het tempo zodanig dat er van niemand te veel wordt gevraagd.
Houd rekening met de hoogte-aanpassing
Vanaf 2500 meter heeft je lichaam tijd nodig om zich aan te passen. Een langzame beklimming en een gematigde stijging van de slaaphoogte zijn daarvoor essentieel. Je kunt het beste altijd enkele hoogtemeters onder je dagmaximum overnachten. Neem voldoende tijd en vergeet ook niet genoeg water te drinken. Mocht je symptomen krijgen zoals misselijkheid, hoofdpijn en duizeligheid – typische kenmerken van hoogteziekte – moet je weer omlaag.
Kaarten, gidsliteratuur, het internet en deskundigen geven informatie over lengte, hoogteverschil, moeilijkheidsgraad en actuele omstandigheden. Let vooral op de weersvoorspelling, want onweer, sneeuw, wind en kou verhogen het risico op ongelukken aanzienlijk. Om te vermijden dat je op een dood spoor terechtkomt, moet je ook alternatieve routes plannen die je in geval van twijfel kunt nemen. Als je nog niet veel ervaring hebt, moet er altijd een berggids meegaan met de groep. Zorg dat je weet wat de nationale alarmnummers voor bergreddingen zijn (Europees alarmnummer 112).
“Alleen op pad gaan is in het algemeen af te raden. Vaardigheid, ervaring, motieven en groepsgrootte bepalen de keuze van de tocht. De ideale groepsgrootte is 2 tot 6 personen; meer is een risicofactor. Het is ook belangrijk dat je iemand die je vertrouwt informeert over de route, de bestemming en de terugtocht.”
— Alix von Melle | LOWA PRO Team
Roping op de gletsjer, zekeren op valterrein
Rotsrichels, gletsjers en firn- en ijsflanken vereisen een hoge graad van bekwaamheid in zekerings- en reddingstechnieken. In het geval van een gletsjerspleet voorkomt het gletsjertouw de val. Bijzondere voorzichtigheid is geboden op steil terrein, waar het gelijktijdig gebruik van meerdere touwen het risico heeft dat ze verstrikt raken.
Stabiliteit is de sleutel tot meer veiligheid bij hoogtetochten
Vallen als gevolg van uitglijden of struikelen is de meest voorkomende oorzaak van ongelukken! Wees je ervan bewust dat een te hoog tempo of vermoeidheid een grote invloed hebben op je stabiliteit en concentratie. Ook onzekerheid zorgt voor een verhoogd risico op ongelukken. Met voldoende vocht, energie en genoeg pauzes kun je je prestaties en concentratie lang volhouden. Het veilig gebruiken van stijgijzers en pikkels vergt een intensieve training.
“In het hooggebergte heb je de absolute vrijheid om je te bewegen in een unieke omgeving. Je kunt met volle teugen van die vrijheid genieten, maar respecteer daarbij altijd de zeer gevoelige natuur van het hooggebergte. Laat dus geen afval achter, vermijd onnodig lawaai, laat planten met rust en hou je aan de regels voor beschermde gebieden. Ook hoog in de bergen kom je wilde dieren tegen. Laat ze niet schrikken en verstoor hun leefomgeving niet.”
— Alix von Melle | LOWA PRO Team
Tot slot hebben we nog wat tips voor beginnerstochten:
Similaun (3606 m)
De Similaun is een van de populairste hoogtetochten in de Ötztaler Alpen. Gletsjerervaring is nodig, maar onder goede omstandigheden zijn er geen blootgestelde stukken of klimpassages.
Großvenediger (3657 m)
Een technisch eenvoudige hoogtetocht over een gletsjer vol gletsjerspleten op de hoogste top van de Venediger Gruppe. Alleen de topkam, die van de voor-top een paar meter naar het topkruis voert, kan afhankelijk van de omstandigheden smal en onbeschut zijn.
Strahlhorn (4190m)
De Strahlhorn is een van de eenvoudigere vierduizenders in Wallis. De Brittania-hut, die vanuit Saas Fee te bereiken is, is een ideale uitvalsbasis.